Giở trang sách của cuộc đời, tôi đọc được mấy hàng tâm sự của Alfred Delp, một linh mục dòng Tên, bị Đức quốc xã bắt giam ở Bá-Linh trong chiến tranh thế giới thứ hai. Trước khi bị tử hình vào ngày 2.02.1945, cha Alfred đã để lại những tâm tình sau:

,,Vào một buổi tối tôi cảm thấy tâm hồn mình chao đảo. Tôi bị hành hạ rất dã man và sau đó bị tống trở lại vào ngục. Những tên lính phát xít giải tôi vào ngục đã nói những lời như sau:, ,Như vậy là đêm nay mày không thể nhắm mắt được đâu. Mày sẽ cầu nguyện, nhưng không có một Thiên Chúa và cũng chẳng có một thiên thần nào đến, để cứu thoát mày. Phần chúng ta sẽ đánh một giấc ngon lành, và sáng sớm ngày mai chúng ta sẽ tiếp tục hành hạ mày.“

Alfred kể tiếp: Thiên Chúa đã thử thách tôi. Giờ đây làm thế nào để có thể bền bỉ đứng vững được thôi. Tôi vẫn luôn tin tưởng vững vàng và hy vọng nơi Bàn Tay nhân từ, Bàn Tay đã đón nhận chúng ta và hướng dẫn chúng ta.... và Thiên Chúa đã ban tặng cho tôi một không gian thật đẹp với sự bình tâm thẳm sâu. Tôi cảm thấy lúc này Chúa thật gần và thương tôi thật nhiều.

Với tôi có những lúc thật là khó khăn. Tôi đã trải qua những giờ phút rất đau thương với nước mắt và máu. Nhưng tôi đã luôn luôn cố gắng đưa những giọt nước mắt và máu của mình vào trong hai hành động thật nhỏ bé, để nhờ đó có thể đứng vững được. Hai hành động đó là: Cầu Nguyện và Yêu Thương. Tất cả mọi hành động khác trong lúc đó đều sai cả.“

,,Hôm nay là một ngày tồi tệ. Thiên Chúa như đang thử thách tôi, xem tôi có giữ những lời mà tôi đã từng xác tin không:, ,Chỉ với Chúa thì cuộc sống mới tồn tại và phận người mới đứng vững được.“

,,Giờ phút của Phêrô lại đến. Gió bão và sóng lớn lại đe dọa... Phêrô bắt đầu run lẩy bẩy... Giờ đây mọi sự nằm trong bàn tay của Chúa... Ngài có nhiều cách để vực chúng ta dậy và dìu chúng ta tiếp tục tiến bước. Tôi đã thường cảm thấy điều này trong những tuần lễ thê thảm đầy sợ hãi và dài đằng đẳng. Tôi luôn hy vọng vào Thiên Chúa, và vào tình yêu cùng sự trung thành của Ngài.

Tôi muốn đốt lên những ngọn lửa cho các bạn. Các bạn đã cùng đi với tôi trong những đêm đen của cuộc đời. Các bạn cũng đã từng bị gió bão và sóng lớn đe dọa, và các bạn đã đứng vững. Vai kề vai chúng ta cùng gánh vác chung với nhau nhé... Giữa đêm đen Ánh sáng sẽ bừng lên!“

Những tâm tình của Cha Alfred Delp làm tôi chìm sâu trong dòng đời cách đây gần 50 năm. Tôi ngạc nhiên về niềm tin vững vàng của Alfred. Trước đe dọa của sự ác và bất nhân, Alfred vẫn can đảm bám vào Chúa của mình. Alfred đã đối diện cái chết, nước mắt cùng máu đã chảy ra. Nhưng những giọt nước mắt và máu đó cần được đưa vào trong nguyện cầu và yêu thương. Những ngày còn lại trong đời chẳng còn gì quý giá hơn là: Gặp gỡ Chúa và yêu thương mọi người. Tuyệt vời quá!

Tôi tự hỏi nếu mình ở trong vị trí của Alfred thì không biết sẽ thế nào? Chẳng biết có thể bền bỉ đứng vững được như cha không. Chẳng hiểu sức người có hạn và lòng tin nhỏ bé này có thể can đảm nhìn Chúa và khẩn cầu cùng Ngài, khi gió bão và sóng lớn của cuộc đời đang đe dọa tôi không? Và chẳng biết lúc đó tôi còn có thể tin tưởng và hy vọng vào Thiên Chúa không? Một Thiên Chúa là Ánh Sáng vẫn chiếu sáng trong bóng đêm. Một Thiên Chúa là tất cả đời tôi.

Và nếu đứng trước ngưỡng cửa của sự chết, thì tôi sẽ thấy điều gì là ý nghĩa và quan trọng trong cuộc đời?

Trang sách của cuộc đời được lật tiếp. Tôi đọc được câu chuyện thật cảm động từ quê hương:

11 giờ ngày 18.2.2002, em HTT trút hơi thở cuối cùng khi tuổi đời vừa tròn 22 cái xuân. Người cô ruột của em điện thoại cho tôi biết hiện trạng của em trước khi qua đời. Tôi vội vã đến chia buồn với gia đình. Cùng với gia đình em, tôi làm một số việc trong lúc tang gia bối rối.

Em HTT là ai và tại sao lại ra đi khi tuổi đời còn quá trẻ như vậy ? Có lẽ chúng ta sẽ không bỡ ngỡ khi nghe tin một người bị tai nạn giao thông hay bị nhiễm HIV / AIDS. Vâng, em là một chàng trai trẻ đầy hứa hẹn và đã bị nhiễm HIV / AIDS. Chuyện quá khứ của em tôi không muốn bàn đến nhiều, vì đến “thánh nhân còn có quá khứ” nữa là. Tôi chỉ muốn nói đến sự biến đổi không ngờ của em từ ngày em biết mình bị nhiễm vì “tội nhân còn có tương lai” mà. Tôi không dám phong cho em làm thánh vì đó là chuyện của Giáo Hội, song em đã để lại trong tôi một ấn tượng đẹp từ ngày tôi gặp em.

Đầu tháng 5 năm 2001, tình cờ cô ruột của em cho tôi biết em bị nhiễm HIV / AIDS khi đi khám nghĩa vụ quân sự. Em buồn lắm và không còn thiết sống nữa. Qua sự việc đó tôi đã tìm gặp em và tâm sự như một người bạn. Lúc đầu em còn ngại ngùng và không muốn thổ lộ, song dần dần em đã cho tôi biết về cuộc sống và về nguyên do hư hỏng của em. Từ một cậu học trò đầy hứa hẹn nhưng do buồn chuyện gia đình và chiều theo lối sống buông thả của một số bạn xấu, em đã tập hút, chích và làm những chuyện xấu xa khác nữa.

Rồi chuyện gì đến phải đến. Em vẫn qua được kỳ thi tú tài, nhưng trong một đợt khám nghĩa vụ quân sự theo lứa tuổi, người ta đã cho em biết em có vấn đề về máu. Nửa tin, nửa ngờ, cô ruột của em đưa em đi xét nghiệm tại trung tâm thành phố, cả cô cháu đều tối sầm mặt mũi khi cầm tờ giấy xét nghiệm với ký hiệu HIV dương tính. Trời đất dường như sụp đỗ, song người cô em đã bình tĩnh động viên, an ủi và đưa em về Sài-gòn để lo lắng và chăm sóc. Và lúc đó tôi đã gặp em. Em nói từ ngày biết mình bị nhiễm, em buồn lắm dù có cô luôn lo lắng. Nhiều lúc cơn nghiện đến em muốn bỏ đi và tiếp tục làm những chuyện xấu cho quên sự đời.

Tôi và một số bạn bè đã động viên và giúp em lấy lại tinh thần để luôn nghĩ đến điều tốt đẹp mà hiện nay em có thể làm. Em đã nghe theo và sẵn sàng theo giúp việc cho gia đình một người bà con của em những công việc vừa sức mình. Trong khi đó, người cô ruột của em vì công tác nên phải đi xa một thời gian nhưng luôn viết thư, điện thoại động viên tinh thần của em. Dù đang công tác nhưng cô vẫn luôn tìm kiếm, hỏi han thầy hay thuốc giỏi để chữa trị cho em. Song lực bất tòng tâm với cơn bệnh quái ác này, cơ thể của em dần dần suy sụp đã khiến người cô tốt lành và gia đình em thật đau khổ.

Chính lúc này, em lại là người an ủi và chấp nhận nỗi đau em đã tự gây nên mà không một lời oán trách hay giận hờn ai nữa. Em đã cố gắng làm những gì có thể để có ích cho gia đình và những người thân yêu của em trong những ngày em còn sống. Trong dịp tết Nhâm Ngọ vừa rồi, người cô ruột ấy lại muốn tặng em một món quà em ưa thích, song em bảo: “Đừng cô ơi, tốn tiền lắm. Cô hãy để số tiền mua quà ấy cho người khác cần hơn con.” Câu nói dễ thương ấy làm cô em ứa nước mắt. Trước những ngày em vĩnh viễn ra đi, em đã sống như một vị thánh nhỏ, sẵn sàng chấp nhận việc mình đã làm và xin mọi người hãy tha thứ vì những việc em đã làm.

Em đã được Chúa gọi về trong bình an và thánh thiện. Mọi người khóc thương em vì tuổi đời còn quá trẻ. Ba mẹ em đứng bên xác con mà lòng nặng trĩu và đầy ân hận. Mọi người không ngờ em lại ra đi đột ngột vào lúc này vì em vẫn còn khá khoẻ mạnh và lẽ ra ngày hôm sau sẽ đi tái khám theo định kỳ.

Xong, mọi việc đã được an bài. Chúa đã thương gọi em về như một phần thưởng dành cho em, kẻo sự đời lại làm hoen úa một người con vừa mới quay về sau sự lầm lỗi. Không có sự gì là muộn màng, khi con người biết hối lỗi.

Khi đọc câu chuyện về em HTT lòng tôi sen lẫn xao xuyễn với phấn chấn, đau khổ với hy vọng, bất an với bình an. Tôi cảm phục HTT về sự can đảm của em. Từ trong thế giới của đêm đen em đã vươn dậy. Dù sóng gió cuộc đời là xì ke ma túy đang đe dọa trong chính em, nhưng em vẫn lướt thắng. Đứng trước ngưỡng cửa của sự chết em đã can đảm cúi đầu nhận lỗi của mình trước cuộc đời, trước mẹ cha và người thân. Với quá khứ đó và với vết thương cùng căn bệnh hiểm nghèo đang đe dọa, em vẫn tiếp tục bước những chặng đường còn lại trong đời. Những chặng đường của ăn năn, của đền đáp, của dựng xây. Thật vậy, con đường của tình yêu và con đường của niềm tin vào Chúa cần được dựng xây trở lại. Đường cong của cuộc đời cần được nắn thành đường thẳng đưa về vương quốc của nước Trời.

Đặt mình trong vị trí của HTT tôi tự hỏi mình xem có thể sống như em không? Tôi không biết mình có đủ can đảm để nhìn thấy được tội lỗi của mình, hay lại như Ca-in chạy trốn? Rồi cơn nghiện tiếp tục quấy rầy, làm sao tôi có thể thoát ra đây? Cơn bệnh hiểm nghèo ngày càng gặm nhấm cơ thể tôi, làm cho tôi mất đi sức đề kháng trước các vi-trùng, tôi có thể chịu đựng được không?

Và nếu đứng trước ngưỡng cửa của sự chết, thì tôi sẽ thấy điều gì là ý nghĩa và quan trọng trong cuộc đời?

Với Alfred và với HTT tôi trở về với câu chuyện cuộc đời của tôi. Tôi muốn đi tìm thực sự cho mình cái ý nghĩa cuộc đời. Cái ý nghĩa mà thường ngày tôi không nhìn thấy được. Có lẽ do đôi mắt tôi quá mù tối. Có thể do những lo lắng cuộc đời đã vùi câu hỏi về ý nghĩa cuộc đời vào trong “đất khô”. Cũng có lúc câu hỏi đó xuất hiện và bắt tôi phải đi tìm câu trả lời. Tôi cũng suy nghĩ và tìm được những tia sáng cho ý nghĩa cuộc đời. Tiếc rằng, khi trở về cuộc đời, tôi lại lạc bước trong lo lắng, trong bận bịu và trong đam mê, để rồi tôi sống mà chẳng biết mình sống để làm gì. Tệ hơn là tôi sống mà chẳng còn màng tới ý nghĩa của cuộc sống.

Hôm nay, trong dòng đời tôi gặp Alfred và HTT, những người đã sống và đã vất vả vật lộn với câu hỏi về ý nghĩa cuộc đời. Cuối cùng họ đã tìm được. Con người của họ đã để lại cho tôi một vấn nạn cho chính cuộc sống của tôi, và thúc đẩy tôi lần nữa phải đi tìm cho mình câu trả lời cho câu hỏi về ý nghĩa cuộc đời. Hy vọng rằng, tôi sẽ tìm được câu trả lời. Và câu trả lời đó sẽ không bị dòng đời cuốn trôi, mà ở lại với tôi trong đời sống thường ngày, nhờ đó tôi có thể sống mà biết mình sống để làm gì.

Trong quá trình đi tìm ý nghĩa cuộc sống, tôi phải bắt đầu ở đâu và với cái gì?

Với Alfred và với HTT, tôi mường tượng:

1. Dòng đời vẫn trôi đều, cuộc sống thường ngày với công việc và với bao lo lắng vẫn ở với tôi. Nhưng một ngày nọ tôi cảm thấy mình mệt mỏi và đau trong cơ thể, mà tôi chẳng biết đau cái gì và chẳng biết chính xác ở chỗ nào trong phần bụng. Sau đó tôi đi khám bệnh. Mấy ngày trôi qua tôi đến phòng khám và chờ nhận kết quả khám nghiệm. Cô y tá gọi tên tôi. Tôi vào phòng khám. Bác sĩ chào đón tôi và mời tôi vào phòng riêng. Sau đó, một cách nghiêm chỉnh bác sĩ báo tin là ông kiếm thấy một cục bướu gần ruột. Giờ đây cần phải mổ để thử xem cục bướu đó lành hay ác. Nghe bác sĩ nói mà tôi bối rối và bất an vô cùng. Tôi như rơi vào một hố sâu của cuộc đời. Nhưng trấn tĩnh lại, tôi hẹn bác sĩ tuần sau sẽ đến để được mổ.

Đúng ngày hẹn tôi tới nhà thương. Bác sĩ mổ xong, hai ngày hôm sau ông ta vào phòng tôi nằm. Thật đau lòng, ông báo cho tôi biết đó là cái bướu ác. Không thể tin vào những gì mình nghe được. Tôi bối rối và suy nghĩ lung tung. Tôi lo lắng vô cùng và chẳng còn thiết đến ăn uống nữa. Tối đến mắt tôi không thể nhắm lại được.

Ngày qua ngày tôi “ôm ấp” cơn bệnh mới. Tôi chẳng hiểu tại sao với tuổi đời còn trẻ tôi lại phải mang cơn bệnh hiểm nghèo này. Càng lo lắng, càng suy nghĩ tôi càng bế tắc. Tôi đau đớn và gia đình của tôi cũng đớn đau với tôi. Sau đó tôi được bác sĩ làm những phương pháp trị liệu và mổ tới mổ lui, để hy vọng có thể diệt được những cái “bướu ác độc” kia. Mấy tháng trị liệu và giải phẫu qua đi, tôi khỏe lại được chút, nhưng sau đó lại cảm thấy đau đớn ở chỗ khác. Cuối cùng, bác sĩ khám và đành nói sự thật, là ông bất lực, vì bệnh Ung Thư của tôi ở thời kỳ cuối. Các ung bướu ác độc đã lan khắp mọi nơi trong cơ thể, vì vậy tôi không còn sống bao lâu nữa. Có thể cuộc đời còn kéo dài khoảng từ 04 - 06 tháng.

Tôi đau đớn khi nghe ông nói. Tại sao lại như vậy? Cuộc đời còn dài trước mắt tôi mà. Mới hơn ba mươi, tại sao tôi lại phải chào vĩnh biệt cuộc đời?

Không, tôi còn muốn sống lắm. Còn bao nhiêu điều tôi muốn làm. Vừa đi dạy học được mấy năm, giờ đây tôi phải giã biệt nghề nghiệp mà tôi đã ôm ấp bao năm trời sao? Rồi ai sẽ lo các em học sinh của tôi? Và gia đình tôi nữa?

Còn tiếp...

Lm. Nguyễn Ngọc Thế SJ